مطالب

بسم الله الرحمن الرحیم
سخنرانی امام جمعه در جلسه اخلاق مسجد صاحب الزمان18/11/89 با موضوع:"راه تخلق به اخلاق الهی".

بنده از برگزار کنندگان این جلسه جناب آقای سلجوقی,آقای زین الدینی و دیگر عزیزان تقدیر و تشکر منمایم.ابتدا دهه مبارک فجر را تبریک عرض مینمایم.ما هر چه داریم از برکت امام (ره),شهدا و الان هم از مقام معظم رهبری(مد ظله عالی) داریم.اگر هدایت های حضرت امام(ره) و امروز مقام معظم رهبری نبود معلوم نبود چه بر سر ما میآمد!به همین خاطر باید شکر گزار نعمت خداوند باشیم!امروزه بحث های اخلاقی و معرفتی ضرورت زیادی دارد!
رعایت اخلاق و دینداری در مسایل سیاسی
کسی که میخواهد کار سیاسی کند قبل از آن حتما باید متدین باشد تا سیاستش برخواسته از دینداریش باشد وگرنه اگر سیاستمدار بیدین باشد ضرر و زیان او زیاد میشود.ما وقتی زندگی آقا امیرالمومنین(ع) را برسی میکنیم میبینیم که آقا یکپارچه شفاف هستند؛اهل سیاسیکاری ومداهنه نبودند؛به عنوان مثال:برای شرکت در شورای شش نفره از علی(ع) دعوت کردند و ایشان هم حضور داشت.عثمان سوال کرد:آقا اگر شما به طریق رسول خدا(ص) و شیخین(اولی و دومی) عمل میکنید که ما به شما رای بدهیم؟!آیا ایشان نمیتوانستند قبول کنند و وقتی به اوضاع مسلط شدند همه اینها را کنار کنار بزند و به همان روش خودشان عمل کنند؟مسلما بله!ولی ایشان از همان اول شفاف سخن گفتند و فرمودند:من به سنت رسول خدا(ص) و به تشخیص خودم عمل میکنم!و آنها هم زیر بار نرفتند. امیرالمومنین(ع) سیاستمداریش برخواسته از دینداریشان است چون دین به او اجازه نمیدهد که با این افراد همکاری کند؛یا حضرت ظاهر سازی کند ولی در باطن رنگ دیگری داشته باشد!یا درجریان معاویه ایشان میتوانستند بگویند معاویه باشد و بعد از مدتی به نحوی او را از سر راه خود ش بردارد!ولی از همان اول حضرت فرمودند: من زیر بار این مطلب نمیروم و معاویه را قبول نکردند!پیغمبر خدا(ص) وقتی وارد مکه شدند صبح آن روز فرمان عفو دادند وفرمودند:امروز روز رحمت است و همه را بخشیدند.بعد از ظهر آن روز یکی از زنان طایفه ای بزرگ در مکه دزدی کرد.خبر به پیامبر(ص) رسید.و دزدی هم اثبات شد پیامبر(ص) دستور دادند که حکم خدا اجرا شود!به ایشان عرض کردند:آقا اینها طایفه ای بزرگ هستند و ممکن است از شما و اسلام برنجند و...حضرت از این حرف خیلی ناراحت شدند و فرمودند:امتهای گذشته که ساقط شدند بخاطر بی عدالتی بوده که انجام میدادند!حضرت محکم تا آخر ایستادند و حکم خدا را اجرا کردند!ضابطه و قانون باید رعایت شود!پیامبر نگفتند حالا چند روز بعد حکم اجرا شود!منظور از این صحبت ها این بود که وقتی کسی میخواهد کار سیاسی کند ابتدا باید دیندار و متخلق به اخلاق الهی باشد.ما که نمیخواهیم مثل کمونیست ها باشیم و بگوییم:هدف,وسیله را توجیه میکند!به هدف برسیم با هر وسیله و از هر راهی که باشد!مکه رفتن خوب است ولی اگر کسی با پول حرام برود حج او قبول نیست!یا به عنوان مثال برای بدست آوردن پست و مقامی به هر کاری دست بزند!(کلک,تخلف و فریب)آیا این درست است؟خیر!اسلام و دین اینها را نمی پذیرد!خلق و خوی انسان باید خدایی باشد و اگر غیر این باشد ضرر کرده!بعد از این مقدمه ها کم کم وارد اصل بحث میشویم!
معیار پذیرش اعمال از سوی خداوند
خداوند متعال میفرماید:کل نفس بما کسب رهین ,و در آیه دیگر میفرماید: کل نفس بما کسبت رهینه یعنی هر کسی در گرو اعمالش است!اگر انسان در زندگی اش به همین یک آیه معتقد باشد او را کفایت میکند!به تعبیر علمی,عمل از عامل جدا نمیشود!همین که انسان کاری را انجام داد این عمل از او جدا نمیشود!و این اعمال و گفتار و یا کار به روح میچسبد و جدا نمیشود!روح در رهن اعمالش است واعمال,روح و وجود انسان را گروگان میگیرد!الیه یصعد الکلم الطیب و العمل الصالح یرفه. اگر کار ما اگربخواهیم خدایی باشد و به سوی خدا برگردد دو معیار و ملاک باید داشته باشد:1-آن کار یا عمل خوب باشد2-آن کار با اخلاص و انگیزه خدایی وبرای خدا باشد!انگیزه و اعتقاد خوب و خدایی به سوی خدا صعود میکند و عمل صالح باعث میشود این انگیزه خوب به سوی خدا بالا رود!پس شرط پذیرفته شدن اعمال و کارها برای خداوند و بهشت رفتن همین دو چیز است.سوال پیش می اید که بعضی دانشمندان که کارشان خوب بوده است:مثلا ادیسون,بهشتی هستند یا خیر؟باید کارشان دو شرطی که ذکر شد را داشته باشد.شرط اول شامل حالشان میشود ولی در شرط دوم باید ببینیم که انگیزه کاری که کرده اند برای خدا بوده یا برای مشهور شدن و اهداف دنیوی.و کسی که انگیزه الهی دارد در معرض خطر و نابودی است.
اخلاص
حدیثی از معصوم داریم که میفرماید:الناس کلهم هالکون الا العالمون والعالمون کلهم هالکون الا العاملون.همه مردم هلاک میشوند بجز انهایی که دنبال علم بروند.و همه اونهایی که دنبال علم بروند هلاک میشوند بجز کسانی که اهل عمل باشند!عالم بی عمل مثل درختی است که ثمر نمیدهد و بدرد بریدن میخورد. ودر ادامه میفرماید:والعاملون کلهم هالکون الا المخلصون.آنهایی هم که اهل عمل هستند هلاک میشوند و کارهایشان نتیجه نمیدهد,بجز آنهایی که اخلاص داشته باشند!والمخلصون فی خطر عظیم.آنسانهای با اخلاص هم در معرض خطر هستند!پس انسان عالم عامل مخلص با شرایطی هلاک نمیشود.والمخلصون فی خطر عظیم.انسانهای با اخلاص هم هر لحظه در خطر هستند و احتمال لغزششان وجود دارد!ممکن است ریا کنند و عمل را باطل کنند. در روایت است که پیامبر اسلام(ص) فرمود:هر کس سبحان الله بگوید تعداد زیادی درخت در بهشت برایش کاشته میشود.یکی از اصحاب گفت:یا رسول الله پس ما الان باغهای وسیعی در بهشت داریم.حضرت فرمود:بله به شرطی که آتشی برای ویرانیشان نفرستاده باشی!عمل خوب برای خدا قیمتی است هرچند که کم باشد!مثل دو رکعت نماز خالص برای خداوند.کارها اگر برای خدا خالص نباشد ارزشی ندارد!از مرحوم علامه مجلسی نقل میکنند که:شخصی در عالم برزخ ایشان را در خواب میبیند و میگوید شما اینقدر کتاب نوشتید وزحمت کشیدید چه چیزی از اینها بدردتان خورد؟ایشان گفت:روزی سیب خریده بودم,در راه بچه ای را دیدم که سیب میخواست من هم به او سیبی دادم که خدا همان را از من قبول کرد.یکی از علما میگوید:مدتی بود که من دلم خیلی جگر میخواست و مدتی نتوانستم خریداری کنم بلاخره جگر تهیه کردم و در راه خانه سگی را دیدم که میخواست به بچه هایش شیر دهد ولی شیر نداشت.پیش خودم گفتم این سگ به خوردن جگر از من سزاوارتر است پس جگر را به سگ دادم!و همین عمل را از من قبول کردند.اعمال ناخالص مانند آن شخصی است که برای خواندن نماز شب به مسجد رفت ودید که از آخر مسجد صدایی می آید پیش خودش گفت: خوب است که کسی من را در حال نماز خواندن ببیند!پس نماز را طول داد و حمد و سوره را زیبا تلفظ میکرد و...خلاصه وقتی هوا روشن شد دید که سگی از در مسجد بیرون میرود!اخلاص بسیار موثر است و کار مشکلی است.آن لحظه که عمرو عبدود آب دهان به صورت مبارک امیرالمومنین(ع) انداخت.حضرت در آن لحظه سرش را جدا نکرد!پس از گذشت مدتی این کار را کرد!عمرو پرسید:چرا همان لحظه مرا نکشتی؟حضرت فرمودند:اگر آن لحظه تو را میکشتم برای خدا نبود چون وقتی آب دهان به صورتم انداختی عصبانی شدم!انسان باید ابتدای صبح تصمیم بگیرد و شرط کند که کارش را برای خدا انجام دهد.مراحل اخلاق همین است:مشارطه,مراقبه ومحاسبه!رنگ خدایی بگیرد حتی جزئی ترین کار را برای خدا انجام دهد.مثلا انسان در بسیج کار میکند برای خدا باشد.برای خانواده اش رزق و روزی میبرد برای خدا باشد!آنوقت این کار ارزش پیدا میکند؛زندگی انسان خدایی میشود و خریدار کارهایش خدا میباشد.و در طول روز هم انسان باید مواظب باشد که شیطان نتواند انسان را فریب دهد مثلا منت نگزارد وکارش باطل نشود!و هر شب هم محاسبه کند ببیند از این کارهایش چقدر برای خدا بوده است!انوقت انسان خودش را میشناسد!گناهان مربوط به این مقوله شرک خفی است. مطلبی را از کتاب داستان های فلسفی که توسط شخصی همه این داستان ها در این کتاب جمع آوری شده است را نقل میکنم: مرحوم شوشتری یکی از عرفا وعلمای بزرگ بوده اند که در تهران منبر میرفتند و موعظه میکردند.ایشان میفرمایند:به همه مردم تهران خبر دهید که فردا بیایند که بنده میخواهم در مورد شرک صحبت کنم!همه انبیا و ائمه دعوت به توحید کرده اند ولی بنده میخواهم دعوت به شرک کنم!وقتی فردا شد تعداد زیادی از مردم آمده بودند!ایشان گفت:من دیروز گفتم میخواهم شما را دعوت به شرک کنم!ولی بیایید لااقل نصف اعمالی که در زندگی انجام میدهید برای خدا باشد!اگر نصف اعمال هم برای خدا باشد انسان برد کرده است!انسان هر چقدر کار برای خدا انجام دهد آن کاربرجستگی,رشد و نمو پیدا میکند؛و خداوند به آن کار برکت میدهد.وهرچقدر کار غیر خدایی باشد,آن کار ارزشی ندارد!
نکته دوم:در خصوص مسائل اخلاقی مربوط به خانواده
از عایشه همسر پیامبر(ص) در مورد اخلاق پیامبر(ص) سوال کردند!عایشه گفت:کان خلقه القران.خلق و شیوه پیغمبراسلام(ص) همان شیوه قران است.همچنین خداوند عزوجل نیز فرموده:ان لکم فی رسول الله اسوة حسنة.تابع پیامبر اسلام(ص) باشید.به طور کلی سراسر جهان ونه تنها مسلمانان نیاز دارند که الگوی آنها پیامبر اسلام(ص) باشد.یعنی همه انسان ها به این الگو نیاز دارند.حالا اخلاق پیامبر اسلام(ص) چگونه بوده است؟قرانی.قران چه میفرماید؟ میفرماید:والیعفو والیصفحوا الا تحبون ان یغفر الله لکم.عفو و گذشت کنید و در مرحله ای بالاتر در مقام صفح برایید!حال تفاوت بین عفو و صفح چیست؟عفو یعنی اگر به ما بدی شود ما در سدد انتقام بر نمی آییم و ازطرف مقابل گذشت میکنیم!ولی صفح یعنی که بدی را بدی نمیبیند!و این کار سختی است!مرحله بالاتر از صفح این است که:نه تنها بدی را بدی نمیبیند حتی در مقابل بدی خوبی میکند!اهل بیت(علیهم السلام)اینگونه بودند.امام حسن(ع) وقتی آن مرد به ایشان توهین کردند و ناسزا گفت در مقابل به او خوبی کردند.ودر پاسخ فرمودند:اگر گرسنه ای,اگر جایی نداری به منزل ما بیا؛اگر لباس میخواهی به تو میدهیم و...!حال ما باید این سوال را از خودمان بپرسیم!؟ ما چه اندازه در زندگی خودمان شبیه این مصداق هستیم و این امور را رعایت میکنیم؟هر کسی خودش جواب این سوال را میداند!
آثار وحشتناک بد اخلاقی در منزل
در منزل بد اخلاقی کردن آثار بسیار بدی را به دنبال دارد:1-فشار فبر بسیار بدی برای او وجود دارد به طوری که استخوان های انسان در هم فرو میرود و هر چه انسان خورده است مثل شیر از سر انگشتانش بیرون می آید!ما بهتر از سعد بن معاذ از صحابه پیامبر(ص) نمیشویم! سعد بن معاذ کسی بود که وقتی می امد پیامبر(ص) زیر پایش عبا پهن میکرد که سرانجام مجروح شد و شهید از دنیا رفت.در تشییع جنازه ایشان همه صحابه,فرشتگان و خود پیامبر اسلام(ص) حضور داشتند.پیامبر(ص) وقتی چهار طرف تابوت را گرفتند؛ با سر انگشتان راه میرفتند!از پیامبر(ص) پرسیدند: که چرا با سر انگشتان پا راه میرود؟حضرت فرمودند:به خاطر اینکه تعداد زیادی ملائک در تشییع جنازه ایشان حضور دارند!وقتی که پیامبر(ص) برای ایشان نماز خواندند؛حضرت او را در قبر گذاشتند و حتی لحد را خود حضرت چیدند!وحضرت برای ایشان خیلی دعا کردند.مادر سعد وقتی این صحنه را دید.گفت:هنیئا لک الجنة.پسرم بهشت بر تو گوارا باد. پیامبر(ص) فرمودند:مهی.ساکت باش.او الان چنان بر او فشار قبر هست که استخوان هایش در هم فرو رفته!شیری که خورده بود از نوک انگشتانش بیرون می آید!بعدا از اهل بیت سوال کردند که چرا سعد بن معاذ با ان همه خدمات به اسلام و...گرفتار شد؟جواب داده شد که:سعد در منزل با اهل بیتش بد اخلاق و تند خو بوده است!حال اگر زن هم بد اخلاق باشد فرقی ندارد!زمان طلبگی بنده یکی از علما برای تبلیغ به روستای ما آمده بود!ایشان بسیار متخلق به اخلاق الهی بودند.در ماه مبارک هر دفعه که ما برای دیدنش رفتیم,سجاده ایشان پهن و در حال نماز خواندن بود.یکروز ایشان به من گفت: روزی من به اصفهان,خدمت پیرمرد روشن ضمیر و عارفی که چشم برزخی داشت رفتم,و از او پرسیدم:آقا شما چهره من را به چه صورت میبینید؟ایشان گفت:یا به صورت پلنگ و یا به صورت شیر میبینم!من قیافه واقعی انسانی از شما نمیبینم!خلق بد چهره انسان را عوض میکند.وقتی علتش را پرسیدم در جواب گفت:شما در منزل داد و فریاد میزنی و بد اخلاقی!
راه تخلق به اهداف الهی
راه متخلق شدن به اخلاق الهی از دیدگاه آیت الله بهجت(ره) اینست که:انسان به هر چه میداند عمل کند!و آنچه را هم که نمیداند احتیاط کند.یعنی به علمش عمل کند.انوقت در رحمت خداوند بروی انسان باز میشود!کسی در زندگی خوشبخت است که:نصف زندگی او تغافل باشد.تغافل یعنی اینکه:انسان گذشت داشته باشد و خودش را به ندانستن بزند! پیامبر خدا(ص) همه اشخاص اعم از خوب,بد,مومن و...را میشناختند.و از باطن افراد خبر داشتند.ولی تغافل میکردند؛هیچوقت به روی آنها نمی آورند و چیزی نمی گفتند!ما باید به این نکات توجه داشته باشیم و در زندگی به کار ببریم تا سعادتمند شویم!بعضی اوقات ما فکر میکنیم که ما چون مومن هستیم و...مجوز غیبت و تهمت و...را داریم!خیر!حساب و کتاب وجود دارد و انسان همه اینها را باید جواب بدهد!ما باید خیلی مراقب باشیم.امیرالمومنین علی(ع) میفرمایند:برای درووغگو بودن همینقدر کافی است که انسان هر چه را شنید,نقل کند!خیلی از شنیدههای ما کذب است.حتی اگر راست هم باشد؛غیبت است و اگر کذب باشد تهمت است.بزرگترین نعمت خدا به بشر نعمت نطق است.وزبان خیلی قیمتی است نباید آن را به هر چیزی آلوده کنیم!بیشتر گناهان کبیره از ناحیه زبان انجام میشود!هر روز تمام اعضای بدن زبان را قسم میدهند که ما را جهنمی نکن!خیلی باید مراقب بود.بزرگان ما برای اینکه از گناهان زبان مصون باشند(زیرا هر حرفی که ما بزنیم تا قیامت وبال گردنمان است و از انسان جدا نمیشود) سنگریزه ای را در دهان میگذاشتند تا هر حرفی را نزنند.به این شکل مواظبت میکردند! یکی از علما نقل میکند که:تشییع جنازه ای به سمت حرم آقا امیرالمومنین بود.من نگاه کردم دیدم که حیوان سیاهی مثل سگ روی جنازه است!از چند نفر پرسیدم که آیا شما روی جنازه چیزی میبینید؟هیچکس چیزی نمیدید!من متوجه شدم که پرده غیب جلوی چشم من باز شده است!این حیوان که شبیه سگ بود روی جنازه بود تا اینکه خواستند برای طواف به رواق حضرت بروند!در این زمان این حیوان از تابوت پایین آمد؛وقتی دوباره از رواق بیرون آمدند؛حیوان دوباره سوار تابوت شد.و وقتی ایشان را دفن کردند آن حیوان سیاه هم با جنازه وارد قبر شد!راوی میگوید:من متوسل شدم که ببینم این قضیه چیست؟و فهمیدم که این اعمال بد آن شخص بوده است!بله !روز قیامت انسان میگوید:ای کاش بین من و اعمالم فاصله ای طولانی بود!تنها را جدا شدن افعال بد از انسان,اینست که: انسان توبه کند.و دیگر هم آن کار را انجام ندهد!

و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته