مطالب

بسم الله الرحمن الرحیم

صحت و سلامت در آیینه روایات

از جمله نعمتهای بزرگ پروردگار بر بشریت نعمت صحت و سلامتی است و تا زمانی که انسان در کمال صحت و سلامت بسر می برد قدر سلامتی و عافیت را نمی داند که در احادیث می خوانیم «نعمتان مغفولان الصحة و الامان» دو نعمت است که قدر آن مجهول است. نعمت سلامتی و نعمت امنیت.
در روایت دیگر امیرالمومنین علی(ع) می فرمایند:«شیئان لا یعرف فضلهما الا من فقدها الشباب و العافیه» علی (علیه السلام) می فرمایند: دو چیز است که قدر و قیمتشان را نمی شناسند مگر کسی که آن دو را از دست داده باشد یکی جوانی ودیگری تندرستی و عافیت است.

عوامل سلامتی بخش
از دیدگاه روایات اسلامی چند عامل است که رعایت آنها باعث سلامتی و طول عمر می شود. از جمله آنها:
1-امیرالمومنین علی(ع) می فرمایند: «من اکل الطعام علی النقاء و اجاد الطعام تمضّغاً و ترک الطعام و هو یشتهیه و لم یحبس الغائط اذا اتی لم یمرض الا مرض الموت»
حضرت علی(ع) فرمودند: کسی که غذای پاکیزه بخورد و غذا را به خوبی بجود و با داشتن اشتها دست از غذا بکشد و موقع دستشویی تاخیر نیندازد شایسته است که همیشه سالم باشد و جز بمرض مرگ دچار بیماری دیگری نشود.
کمتر خوردن
2- علی (ع) می فرمایند: «قلة الاکل یمنع کثیرا من اعلال الجسم»
حضرت علی(ع) فرموده است : کمتر خوردن مانع بسیاری از بیمارهای جسم می شود.
3- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله):
«من اراد البقاء و لابقاء فلیباکر الغذاء و لیجود الحذاء و لیحفف الرداء و لیتقلّ مجامعة النساء»
رسول خدا(ص) فرموده است: کسی که می خواهد در این جهان ناپایدار باقی بماند صبحانه را صبح زود بخورد و کفش خوب که پا را نزند بپوشد و لباس سبک بپوشد و آمیزش با زن را کم کند.
نکته:
در بحث غذا خوردن باید اندیشید برای اینکه زنده بماند غذا می خورد یا اینکه زنده است که غذا بخورد اگر فکر او این باشد چون زنده است باید غذا بخورد و همیشه زیاده روی می کند و انواع و اقسام بیماریها مبتلا می شود و اگر فکر او این باشد که به اندازه ایکه زنده بماند غذا بخورد در این صورت به اندازه می خورد و زیاده روی نمی کند و از آفات آن هم در امان می ماند.در این زمینه روایات می فرمایند:
1- رسول خدا(ص) می فرمایند: «ما ملأ آدمی وعاء شرا من بطنه ، حسب الآدمی لقیمات یقمن صلبه»
انسان ظرفی را بدتر از شکم خود پر نکرده است آدمی را چند لقمه کفایت می نماید که با آن پشت خودش را راست نگهدارد.
آثار پرخوری بر جسم
2- رسول اکرم(ص) می فرمایند:« ایاکم و البطنه فانها مفسدة للبدن و مورثة للسقم و مکسلة عن العباده»
ترجمه: از پرخوری اجتناب نمائید که بدن را تباه ساخته و بیماری را در پی آورد و موجب کسالت در انجام عبادت می گردد.
آثار پرخوری بر روح
3- رسول خدا حضرت محمد(ص) می فرمایند: «لا تمیتوا القلوب بکثرة الطعام و الشراب فان القلوب تموت کالزروع اذا کثر علیها الماء»
ترجمه: دلها را بوسیله بسیار خوردن و آشامیدن نمی رانید چرا که دلها مانند زراعتها که چون آب فراوان به آنها برسد از بین می رود.
منع درمان با محرمات
آیا در محرمات شفا است؟ در احادیث گهربار به این موضوع پرداخته شده است و اصولاً آنچه که از خوردن آن نهی شده برای اینکه به بدن انسان ضرر وارد می کند.
خداوند متعال روی حکمت و دانایی خود که موجودات را آفریده است از جمله انسان را آنچه را مفید به حال او بوده و آنچه را که برای انسان ضرر دارد بیان نموده و اگر از خوردن چیزی مثل شراب ، خرگوش یا جوجه تیغی و حیوانات حرام گوشت دیگر یا حشرات منع نموده و حرام اعلام کرده است به خاطر اینکه ضرر برای انسان دارد ولی در جامعه مشاهده می شود انسانهای که خود را عالمتر از خداوند می دانند و می گویند این گوشت حرام و فلان شی حرام مثل شراب را بخور خوب می شوی و شفا می گیری این حرف صحت ندارد تا زمانی که داروهای حلال وجود دارد نوبت به حرام نمی رسد و استفاده از حرام فقط فقط در وقت اضطرار است به این معنی حیات و زنده بودن او مشروط است به استفاده از حرام در این صورت از باب ضرورت و اضطراربه اندازه حفظ حیات و زنده بودن تجویز شده است. اما روایات در این زمینه چنین می فرمایند:


در حرام شفا نیست
1- رسول خدا (ص) می فرمایند: «من تداوی بحرام لم یجعل الله فیه شفاء» هر کس به حرام درمان جوید خداوند در آن شفای قرار نمی دهد.
2- امام صادق(ص) می فرمایند: «نهی رسول الله (صلی الله علیه و آله) عن الدواء الخبیثة ان یتداوی به» پیامبرخدا(ص) از مداوا کردن با داروی ناپاک نهی فرمود.
3- ام سلمه می گوید: یکی از دخترانم بیمار شد ومن برایش شرابی در کوزه ای ریختم در حالی که آن دارو می جوشید پیامبر خدا(ص) وارد شد و پرسید این چیست؟ گفتم: دخترم بیمار شده و برایش این دارو را گذاشته ام. فرمود: خداوند متعال شفایتان را در چیز حرام قرار نداده است.
4- طارق بن سویدجعفی از پیامبر خدا(ص) درباره شراب پرسید پیامبرخدا(ص) او را از این کار نهی کرد یا ساختن آن را ناخوشایند داشت. وی گفت من آن را تنها به عنوان دارو می سازم. حضرت فرمود: «انه لیس بدواء لکته داء» این دارو نیست خود بیماری است.
5- امام صادق(ع):«لیس فی حرام شفاء» در هیچ حرامی، شفایی نیست.
6- امام صادق(ع) «لم یجعل فی شیء مما حرم شفاءً ولادواءً» خداوند در هیچ چیز از آنچه حرام کرده نه شفایی قرار داده است و نه دوایی.
7- «عن قائد بن طلحة انه سال اباعبدالله علیه السلام عن النبیذ یجعل فی الدواءفقال: لا، لیس ینبغی لاحد ان یستشفی بالحرام»
قائد بن طلحه از امام صادق (ع) سوال کردم آیا شراب خرما به عنوان دارو می شود مصرف کرد؟ فرمودند: نه برای هیچ کس روا نیست به حرام درمان جوید.
8- پیرمردی از شیعیان، از امام صادق(ع) سوال کرد دردی دارم و برای درمان آن شراب خرما می نوشم و شراب را برای امام توصیف کرد. امام از او سوال کرد : چه چیز تو را از نوشیدن آب که خداوند از آن هر موجود زنده را از آن آفریده باز می دارد؟ پیرمرد گفت: با مزاجم سازگار نمی افتد. امام سوال کرد : چه چیز تو را از عسل باز می دارد در حالی که خداوند در آن برای مردم شفا است؟ پیرمرد گفت: آن را پیدا نمی کنم. امام سوال کرد: چه چیز تور ا از خوردن شیر که گوشتت از آن رویید و استخوانت از آن محکم شده باز می دارد؟ پیرمرد گفت با مزاجم سازگار ندارد.
امام صادق(ع) در این حال فرمود: آیا می خواهی با این کلام مجوز شراب خوردن را از من بگیری نه به خداوند سوگند تو را به این کار امر نمی کنم.
9- مفضل بن عمر می گوید به امام صادق(ع) گفتم: فدایت شوم مرا آگاه ساز که چرا خداوند شراب، مردار، خون و گوشت خوک را حرام ساخته است؟ امام فرمود: خداوند سبحانه و تعالی نه از سر علاقه اش به آنچه بر مردم حرام کرده و نه از سر بی رغبتی به آنچه بر آنان حلال ساخته این چیزها را بر بندگان خویش حرام گردانده و جز آنها را حلال دانسته است بلکه او آفریدگان را آفرید و به آنچه تن آنان بدان پابرجاست و به کارشان می آید آگاهی داشت و همین چیزها را از سر لطف و برای مصلحت بندگان خویش برآنان حلال و مباح کرد و از سوی از آنچه هم به ایشان ضرر و زیان می رساند آگاه بوده و آنان را از آن کارها نهی فرمود و آنها را بر ایشان حرام گرداند سپس همین محرمات را برای هر فرد ناچار و مضطر وبه هنگامی که بدن او جز به آنها پابرجا نمی شود مباح و حلال قرار داد و البته او را به این نیز امر فرمود که از آن به قدر رفع ضرورت و نیاز استفاده کند نه بیشتر از آن.

توصیه های پزشکی، آنچه انسان را از پزشک بی نیاز می کند
اصبغ بن نباته می گوید امیرالمومنین(ع) به فرزند خود حسن فرمود: پسرم آیا تو را چهار نکته بیاموزم که به کمک آنها از طب بی نیاز شوی؟ امام حسن(ع) بله بفرمائید: ای امیرمومنان. حضرت علی(ع) فرمود: بر سفره نمی نشینی مگر آن هنگام که گرسنه ای و از سفره بر نمی خیزی مگر در آن حال که هوز میل به غذا خوردن داری، خوب غذا را بجو و به وقت خوابیدن ، دستشویی برو اگر این چهار نکته را به کار ببندی از طب بی نیاز می شوی.
موفق و موید باشید

علی ابراهیمی
امام جمعه بافت